Do zakresu działania Referatu Architektury i Archeologii (KZ-03) należą sprawy:
1. W ramach zadań powierzonych wynikających z Porozumienia: poza obszarem zespołu zabytkowego obejmującego historyczny zespół miasta Krakowa: Stare Miasto, Wawel, Stradom, Kazimierz, Podgórze, Nowy Świat, Piasek, Kleparz, Wesołą, wytyczony granicą przebiegającą od al. 29 Listopada wzdłuż południowej granicy Cmentarza Rakowickiego do ul. Rakowickiej, dalej północną granicą zespołu Uniwersytetu Ekonomicznego i dalej na wschód do osi ul. Beliny Prażmowskiego, Rondem Mogilskim włączając obszar ronda, osią al. Powstania Warszawskiego do ul. Grzegórzeckiej, osią ul. Grzegórzeckiej do torów kolejowych, wzdłuż torów kolejowych po ich wschodniej stronie do al. Powstańców Wielkopolskich, osiami ulic: Powstańców Wielkopolskich, Powstańców Śląskich, Kamieńskiego, Konopnickiej do rzeki Wilgi, Wilgą do brzegu Wisły, Wisłą do Mostu Dębnickiego włączając most, osią alej: Krasińskiego, Mickiewicza, Słowackiego do al. 29 Listopada:
1) uzgadnianie projektów decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz uzgadnianie projektów decyzji o warunkach zabudowy (art. 53 ust. 4 pkt 2 i art. 60 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) dla otoczenia zabytków (w rozumieniu art. 3 pkt 15 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami) oraz zabytków nieruchomych znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków,
2) wydawanie pozwoleń na wykonywanie robót budowlanych w otoczeniu zabytków, (art. 36 ust. 1 pkt 2 ustawy), prowadzenie badań archeologicznych przy zabytkach wpisanych do rejestru, na poszukiwanie ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych, w tym zabytków archeologicznych, przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania (art. 36 ust. 1 pkt. 5, 12 ustawy),
3) wydawanie decyzji nakazujących przywrócenie zabytku do poprzedniego stanu lub uporządkowanie terenu, a także decyzji zobowiązujących do doprowadzenia zabytku do jak najlepszego stanu we wskazany sposób i w określonym terminie (art. 45 ustawy),
4) prowadzenie kontroli przestrzegania i stosowania przepisów dotyczących ochrony zabytków i opieki nad zabytkami i bieżące powiadamianie o jej wynikach Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (art. 38 i 39 ustawy), oraz wydawanie zaleceń pokontrolnych lub decyzji (art. 40 ustawy),
5) wydawanie decyzji o wstrzymaniu wykonywanych bez pozwolenia lub w sposób odbiegający od warunków pozwolenia na prowadzenie badań archeologicznych, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 5 ustawy (w zw. z art. 43 i 44 ustawy) oraz wydawanie pozwoleń na wznowienie wstrzymanych prac, po usunięciu nieprawidłowości (art. 44 ust. 3 ustawy), a także wznawianie postępowań w przypadkach określonych w art. 47 ustawy,
6) wydawanie zezwoleń na usuwanie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków (art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t. j. Dz. U. z 2013 r. poz. 627 z późn. zm.),
7) wydawanie pozwoleń na prowadzenie prac konserwatorskich lub restauratorskich związanych z odnową i pielęgnacją zieleni, polegających w szczególności na zabezpieczeniu, uzupełnieniu, rekonstrukcji lub konserwacji parków zabytkowych albo innego rodzaju zorganizowanej zieleni zabytkowej (art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy),
8) prowadzenie badań, w czasie uzgodnionym z właścicielem lub posiadaczem przedmiotu będącego zabytkiem lub posiadającego cechy zabytku, w miejscu, w którym przedmiot ten się znajduje, a w przypadku odmowy udostępnienia owego przedmiotu, wydawanie decyzji nakazującej jego udostępnienie na czas niezbędny do wykonania badań, jednak nie dłuższy niż 3 miesiące od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna (art. 29 ust. 1 i 2 ustawy),
9) wydawanie decyzji ustalającej szczegółowy zakres i rodzaj niezbędnych badań archeologicznych przy zabytku nieruchomym, o którym mowa w art. 31 ust. 1a ustawy (art. 31 ust. 2 ustawy),
10) dokonywanie oględzin przedmiotu odkrytego w trakcie robót budowlanych lub ziemnych, co do którego istnieje przypuszczenie, iż jest on zabytkiem oraz wydawanie decyzji pozwalającej na kontynuację przerwanych robót budowlanych lub nakazującej dalsze wstrzymanie robót i przeprowadzenie na koszt osoby fizycznej lub jednostki organizacyjnej finansującej te roboty, badań archeologicznych w niezbędnym zakresie, decyzji o przedłużeniu okresu wstrzymania robót oraz decyzji pozwalającej na kontynuację przerwanych robot, po zakończeniu badań archeologicznych (art. 32 ust. 3, ust. 5 pkt 1, 2, 3, ust. 7, ust. 8 ustawy).
11) w stosunku do obiektów budowlanych oraz obszarów niewpisanych do rejestru zabytków, a ujętych w gminnej ewidencji zabytków, uzgadnianie pozwoleń na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego (art. 39 ust. 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane).
2. W ramach zadań własnych wynikających z kompetencji samorządu:
1) przyjmowanie zgłoszeń o ujawnieniu w czasie prowadzenia robót budowlanych ziemnych przedmiotów, które posiadają cechy zabytku i powiadamianie o tym Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków,
2) przyjmowanie zgłoszeń o znalezieniu przedmiotu archeologicznego lub odkryciu wykopaliska i niezwłoczne zawiadamianie o tym Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków,
3) wydawanie opinii wymaganych w procedurach realizacji zadań prowadzonych przez komórki organizacyjne Urzędu Miasta Krakowa i miejskie jednostki organizacyjne.