Straż Miejska jest samorządową, umundurowaną formacją utworzoną do ochrony porządku publicznego na terenie gminy. Zwierzchnikiem Straży jest Prezydent Miasta Krakowa. Nadzór nad działalnością straży sprawuje wojewoda przy pomocy komendanta wojewódzkiego (stołecznego) Policji działającego w jego imieniu.
Zadania, kompetencje oraz uprawnienia Straży Miejskiej określa ustawa o strażach gminnych oraz inne akty prawne regulujące działalność straży miejskich.
W trakcie realizacji ustawowych zadań Straż Miejska posługuje się przepisami prawa powszechnie obowiązującego.
Do zadań Straży jako formacji samorządowej należy również egzekwowanie przepisów prawa lokalnego, zawartych w uchwałach Rady Miasta Krakowa dotyczących spraw z zakresu porządku publicznego oraz czystości.
Struktura organizacyjna z uwzględnieniem zasad i trybu kierowania oraz zakresu zadań poszczególnych stanowisk i komórek organizacyjnych Straży Miejskiej Miasta Krakowa została szczegółowo określona w Uchwale NR XLVIII/1312/20 RADY MIASTA KRAKOWA z dnia 18 listopada 2020 r. w sprawie nadania Regulaminu Straży Miejskiej Miasta Krakowa.
Statut Straży Miejskiej został określony Uchwałą Rady Miasta Krakowa w sprawie nadania Statutu Straży Miejskiej Miasta Krakowa.
ZARZĄDZENIE NR 2411/2024 PEZYDENTA MIASTA KRAKOWA Z DNIA 12 WRZEŚNIA 2024r.