O ustroju gminy stanowi jej statut. Pierwszy Statut Miasta Krakowa odrodzonego samorządu uchwalono w 1991 roku. Przez kolejne kadencje ulegał on zmianom i nowelizacjom, aż do postaci obecnie obowiązującego Statutu Miasta.
Wybrana w pierwszych po 50 latach wolnych wyborach Rada Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa z czcią przyjmując obowiązek zachowania i pomnożenia danego nam poprzez umiłowane miasto dziedzictwa kultury narodowej, dziedzictwa, które stanowi cząstkę tradycji europejskiej, świadoma ograniczeń prawnych uniemożliwiających pełną realizację woli i ambicji wspólnoty samorządowej, uchwaliła Statut Miasta Krakowa (...)
preambuła do Statutu Miasta Krakowa
W 1901 r. Franciszek Józef I nadał "Statut gminny dla stołecznego królewskiego miasta Krakowa". Był to pierwszy stały statut nadany Krakowowi, którego samorząd działał do tej pory w oparciu o statut tymczasowy. Z chwilą jego nadania nastąpiło wzmocnienie roli odrodzonego w okresie autonomicznym krakowskiego samorządu. Obowiązywał on do 1933 r., kiedy to wprowadzono ustawę o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego, ujednolicającą funkcjonowanie samorządów na terenie całego kraju. Pierwszy Statut Miasta Krakowa odrodzonego samorządu uchwalony w 1991 r. nawiązywał do tego sprzed przeszło 100 lat. Określił podstawy i zasady funkcjonowania gminny miejskiej Kraków. Od 1991r. poprzez kolejne cztery kadencje samorządu ulegał on licznym zmianom i nowelizacjom. Obecnie obowiązuje Statut Miasta Krakowa uchwalony 24 kwietnia 1996 r. uchwałą nr XLVIII/435/96 Rady Miasta Krakowa (z późn. zm). Tekst jednolity został uchwalony 25 września 2019 r. (uchwałą nr XXV/570/19).